Nowa działka - jak zaplanować?

 

Przejęcie w użytkowanie nowej działki to z pewnością wielka radość, ale i nie lada wyzwanie dla początkującego działkowca. Jak rozplanować powierzchnię aby było ładnie, wygodnie i funkcjonalnie. Na wstępie musimy zwrócić uwagę na kilka istotnych szczegółów od których zależy dobór i usytuowanie roślin.

 

Gleba

Od właściwie rozpoznanego i przygotowanego podłoża w dużej mierze zależy sukces naszych upraw, zarówno użytkowych jak i ozdobnych.

Jedną z pierwszych czynności powinno być zapoznanie się z rodzajem gleby jaka występuje na terenie działki. Można tę wiedzę uzyskać pobierając próbki podłoża i oddając je do analizy w stacji badawczej; w wyniku badania, oprócz określenia odczynu gleby otrzymamy zalecenia nawozowe. Dla każdego rodzaju podłoża istnieją grupy roślin charakterystycznych, tolerujących lub wręcz preferujących np. gleby

 

Światło

Kolejnym ważnym czynnikiem mającym duży wpływ na uprawy jest oczywiście światło. Ilość i kierunek światła może być naszym .,przewodnikiem" w rozplanowaniu powierzchni działki. Przyjrzyjmy się zatem jak działka jest usytuowana w stosunku do stron świata i jak wędruje słońce. Zwróćmy baczną uwagę na dziatki sąsiadujące i co rośnie blisko naszej granicy. Jeśli bowiem za ogrodzeniem są np. wysokie rośliny ocieniające przez większość dnia część naszej działki, nie możemy w tym miejscu planować roślin światłolubnych. Wędrówkę słońca i cienia należy też wziąć pod uwagę, myśląc o lokalizacji altany i innych stałych elementów.

Powierzchnię działki możemy podzielić na strefy:

 

A. Nasłoneczniona przez cały dzień

B. Częściowo nasłoneczniona (wędrujący cień)

C. Zacieniona przez większość dnia

 

Szczególnym przypadkiem warunków świetlnych będą ogrody działkowe usytuowane na stokach wzniesień. Tam oświetlenie będzie jednokierunkowe. Pofalowany teren jest atrakcyjny wizualnie, lecz trochę trudniejszy w uprawie.

Funkcje

Zanim jednak zaczniemy zastanawiać się nad konkretnymi gatunkami, ustalmy sobie jaką funkcję ma pełnić nasza działka: uprawną, rekreacyjną z niewielką częścią uprawną czy wyłącznie rekreacyjną i ozdobną. Najważniejszą i podstawową zasadą powinno być takie rozplanowanie poszczególnych funkcji, aby ze sobą nie kolidowały, np. warzywnik obok trawnika rekreacyjnego na którym dzieci będą grały w piłkę.

 

Altana

Najwięcej funkcji rekreacyjnych najczęściej przewidywanych jest w najbliższym sąsiedztwie altany, dlatego jej lokalizacja jest bardzo istotna. Planując lokalizację i rozmiary altany powinniśmy brać pod uwagę przede wszystkim regulamin ROD, w którym jest szczegółowo opisane w jakiej odległości od granicy działki może ona stać.

Jaką może mieć wysokość i powierzchnię. Są trzy podstawowe możliwości umiejscowienia altany na działce:

 

- W części frontowej - wtedy powierzchnia do zagospodarowania pozostaje w głębi działki; strefa przylegająca do altany od strony działki będzie najbardziej intymna:

- Centralnie. W tym przypadku altana dzieli działkę na dwie części; możemy ten podział wykorzystać jako podział funkcjonalny na część ozdobno-rekreacyjną i część upraw użytkowych;

- W głębi. Altana zostanie ukryta i otulona roślinami, które posadzimy od frontu; takie umiejscowienie altany może mieć dla użytkowników i odwiedzających taką zaletę. że za każdym razem idąc do altany będziemy podziwiać całą działkę.

 

Oczywiście, przy wyborze lokalizacji altany, oprócz własnego gustu i wygody powinniśmy również zwrócić uwagę na sąsiadujące z nami działki i umiejscowione tamże altany, aby te lokalizacje nie kolidowały ze sobą.

 

Kompostownik

Kompostownik należy ulokować w miejscu najmniej widocznym dla użytkownika, zgodnie z regulaminem ROD i z dala od tarasu i części rekreacyjnych. Miejsce do kompostowania powinno znajdować się w cieniu. Dobrym sposobem stworzenia odpowiednich warunków jest osłonięcie kompostownika żywopłotem.

Warzywa i owoce

Większość roślin sadowniczych, czyli drzewa i krzewy owocowe bez właściwej pielęgnacji nie będzie nas cieszyć obfitymi plonami. Warto więc dobrać gatunki czy odmiany mało kłopotliwe w uprawie, odporne na choroby i warunki klimatyczne. Można też zacząć od małej liczby drzewek i krzewów, aby sprawdzić czy podołamy wyzwaniu. Przy planowaniu nasadzeń drzew owocowych warto wziąć pod uwagę północną część działki, będziemy mieli wówczas najmniej problemu z powodowanym przez nie zacienieniem. Planując lokalizację warzywnika proszę wziąć pod uwagę, że przez dużą część roku nie wygląda on zbyt efektownie. Interesujące efekty daje łączenie warzywnika z roślinami ozdobnymi, tworząc ciekawe zmienne kompozycje. Kształt warzywnika nie musi być też klasyczną grządką. Nie powinniśmy także lokalizować warzyw pomiędzy drzewami owocowymi.

Miłośnicy warzyw często uprawiają je w małych szklarenkach lub tunelach foliowych. Konstrukcje takie można tak wkomponować, aby nie przykuwały uwagi i świetnie spełniały swoją funkcję. Najkorzystniej tunel prezentuje się jako integralna część warzywnika. Pamiętać też należy, aby tunel czy szklarnia stały w miejscu dobrze nasłonecznionym.

 

Ozdobnie i z fantazją

Fragment dziatki rekreacyjno-ozdobny to oczywiście upust fantazji i upodobań właściciela, ale powinien być on również dobrze przemyślany i zaplanowany. Podstawą kompozycji każdego ogrodu jest lego funkcjonalność. Tak zatem rozplanujmy tę przestrzeń, aby korzystanie z niej było wygodne a utrzymanie i pielęgnacja niekłopotliwe. Nie przesadzajmy z ilością wprowadzanych elementów tzw. małej architektury i ilością gatunków roślin. W przeciwieństwie do gatunków użytkowych, bardzo wiele roślin ozdobnych znakomicie czuje się w miejscach ocienionych, tworząc piękne kompozycje. Pamiętając o tym, ogród ozdobny możemy umiejscowić również w cieniu. Taka lokalizacja cienisto-słoneczna daje możliwość wprowadzenia kontrastowych kompozycji światło-cień.

Nieodzownym elementem zadbanego ogrodu ozdobnego jest dobrze utrzymany trawnik. Soczysta i gładka zieleń stanowi znakomite tło dla krzewów i kwiatów. Planując kompozycje roślinne, unikajmy zestawień monolitycznych, np. wyłącznie iglaki lub rabaty z kwiatów jednorocznych. Dobrze jest przemieszać krzewy iglaste i liściaste, co urozmaici kompozycję i wprowadzi zmienność sezonową. Planując skalniak pamiętajmy, że wymaga on pełnego nasłonecznienia. Inaczej nie rozkwitnie on w pełnej krasie.

 

Jak zestawić całość?

Ponieważ nasze upodobania do upraw działkowych ulegają zmianom, proponuję tak komponować sąsiedztwo poszczególnych części, aby z czasem można byto je łączyć i zamieniać funkcje, np powiększyć część ozdobną o warzywnik, nie burząc kompozycji całego ogrodu. Namawiam oczywiście do planowania pierwotnie na papierze, gdzie można wielokrotnie zmieniać usytuowanie względem siebie elementów dopóki nie uzyskamy efektu, który nas zadowoli.

 

mgr Elżbieta Ciężkowska architekt krajobrazu – „Działkowiec”